Penulis :
Bahasan Hj. Abd Rahman (rozitakrysal@gmail.com)
Penolong Setiausaha
Penolong Setiausaha
Persatuan Sejarah Malaysia Cawangan Pahang (PSMCP)
Tentera Jepun telah sampai ke Simpang Pelangai (Bentong, Pahang) pada hari
Jumaat jam 10.00 pagi Januari tahun 1942 atau tahun @2602 (Tahun Jepun).[1]
Di Simpang Pelangai pihak Jepun telah mendirikan Balai Polis Jepun dengan
menumpang sebuah kedai Cina bernama Tew Leong Kim.[2]
Ketika itu, Simpang Pelangai lebih dikenali oleh pihak Jepun sebagai “Kebun Ubi
Kayu Leong Kim Simpang Pelangai”.[3]
Balai Polis Jepun ini diketuai oleh Tuan Yoshida, dan dibantu oleh
pembantunya Hashigawa, dan 3 orang anggota polis Melayu, dan 2 orang
Cina.[4]
Pada zaman pemerintahan British, Balai Polis dikenali sebagai “Rumah Pasung
Simpang Pelangai”, tetapi di zaman Jepun, ia dikenali sebagai, “Toko
Betsu Ketsatsutai Manchis” (Bahasa Jepun).[5]
Ketika Tentera Jepun tiba di Simpang Pelangai, penduduk kampung di bawah Mukim
Pelangai seperti Kg. Simpang Pelangai, Kg. Bukit Gajah, Kg. Jawi-Jawi, dan
Kg. Baris, dan Kg. Melan berada dalam keadaan selamat, dan tidak dipengapakan
oleh Tentera Jepun. Keadaan ini berlaku disebabkan kebijaksanaan Penghulu
Kassim bin Abdullah dan Tok Empat Abu Samah bin Lisut yang
memberi kerjasama sepenuhnya kepada pihak Tentera Jepun.
Sebaik sahaja Tentera Jepun menduduki Mukim Pelangai, mereka telah
membina “kubu-kubu pertahanan” kerana khuatir kalau-kalau pihak British
menyerang mereka semula. Kubu-kubu
tersebut telah dibina di Mancis, di Jawi-Jawi, di Melan, dan di Simpang
Pelangai. Bagi mengawal pertahanan di kubu-kubu ini, pihak Jepun telah
menubuhkan “Pasukan Home-Guard” yang disebut “Jikeidan” (Bahasa
Jepun) dengan bantuan “Kempitai” yang hanya bersenjatakan “kayu cota”
untuk membantu Polis Jepun dan Tentera Jepun. Di Simpang Pelangai,
Ketua Jikeidan yang disebut, “Bodenco” (Bahasa Jepun) disandang oleh
allahyarham Mat Akil bin Teh.[6]
Pentadbiran Jepun di Tanah Melayu telah melantik seorang Pegawai Tentera
Jepun bernama Wataki sebagai “Ketua Mukim Pelangai” dengan
beberapa orang anggota Tentera Jepun berpangkat rendah yang dikenali sebagai “Kei
Bo” (Sarjan), “Kei Bo Ho” (kopral), “Junsai Bo Cho” (Lans
Kopral), dan “Junsai” (mata-mata).[7]
Tugas utama Pegawai Jepun ini adalah untuk menjaga keamanan di kampung-kampung,
dan menangkap orang-orang yang dianggap pesalah di Mukim Pelangai, dan
kemudiannya mereka akan dihantar ke Bentong. Semua anggota Tentera Jepun
berpangkat Junsai hingga Kei Bo terdiri daripada orang Melayu.[8]
Di Mukim Pelangai seperti juga di tempat-tempat lain di Tanah Melayu,
Tentera Jepun menggunakan balai polis, sekolah, masjid dan rumah penghulu
sebagai pusat gerakan tentera. Ketika itu, orang-orang kampung enggan
bersembahyang di masjid yang diduduki oleh Tentera Jepun. Mereka juga takut kalau-kalau mereka disuruh
menjadi anggota Tentera Jepun atau mencari bekalan makanan untuk mereka.[9]
Bagi tujuan mengembangkan kebudayaan Jepun di Tanah Melayu, Sekolah Jepun telah
dibuka dengan menitikberatkan Bahasa Jepun (Nippon Go) dan Tulisan
Jepun yang dikenali sebagai “Katagana” dan “Kanji”.[10]
Di Mukim Pelangai pada masa itu, Bahasa Jepun diajar oleh seorang guru bangsa
Jepun bernama Kamakara, manakala Bahasa Melayu oleh seorang guru
berbangsa Melayu yang dikenali sebagai Cikgu Abd Manaf. Sekolah Jepun di
Mukim Pelangai kurang mendapat sambutan, cuma ada kira-kira 25 hingga 30 orang
sahaja. Selain itru, Pentadbiran Tentera Jepun (PTJ) turut mengabaikan
perkhidmatan kesihatan bagi penduduk Mukim Pelangai. Hospital Bentong yang
terus beroperasi ketika itu agak jauh dari Mukim Pelangai kira-kira 42 batu.
Oleh itu, masyarakat di Mukim Pelangai masih tertumpu kepada perubatan
tradisional untuk mengubati sebarang penyakit.
Beberapa orang belia Mukim Pelangai ketika itu telah dipaksa oleh Jepun menjadi
“buruh keretapi maut”[11]
di Burma, tetapi kemudiannya mereka telah berjaya melarikan diri, dan kembali
ke Mukim Pelangai meskipun menempuh pelbagai rintangan yang sukar dan penuh
berbahaya. Sebahagian kecil belia pula ada yang dipaksa menjadi Tentera Jepun
(Bo Tai & Heiho) atau Sukarelawan Jepun (Giyu Gun & Gi Yu
Tai). Di Mukim
Pelangai, orang Melayu boleh dikatakan mendapat layanan yang baik daripada
Tentera Jepun berbanding orang Cina. Namun begitu, setiap penduduk kampung
tanpa mengira bangsa perlu “menundukkan kepala” atau “Keirei” (Bahasa Jepun)
sebagai tanda hormat kepada Pegawai
Jepun. Jika enggan berbuat demikian,
orang yang berkenaan akan dikenakan pelbagai seksaan seperti dipukul, ditampar,
atau didenda memanjat pokok kelapa, dan sebagainya.
Pada tahap awal kehadiran Tentera Jepun, penduduk di Mukim Pelangai tidak
mengalami banyak kesulitan sumber makanan kerana padi yang diusahakan sebelum
itu masih banyak, tetapi lama kelamaan bekalan padi menjadi semakin berkurangan
kerana Tentera Jepun telah mengambilnya secara paksa. Jika sesiapa yang enggan
memberikan padi atau sumber makanan lain yang diminta, mereka akan dikasari.
Ketika itulah, ramai penduduk Melayu di Pelangai yang menerima penderaan dan
penyeksaan. Bagi mengatasi masalah bekalan makanan yang berkurangan. Pentadbiran
Tentera Jepun mengerahkan semua penduduk menanam padi di “Paya Pelangai” seluas
kira-kira 70 ekar di bawah pengawasan Tentera Jepun. Tanaman padi ini semuanya untuk menampung
keperluan bekalan makanan Tentera Jepun.
Di zaman Pentadbiran Tentera Jepun,
makanan harian penduduk dicatu,[12]
dan bekalan makanan seperti beras, rokok, gula dan minyak kelapa dibekalkan
melalui “kad kuasa” yang dikeluarkan oleh Ketua Bodencho Jepun, Mat Akil
bin Teh[13].
Di Mukim Pelangai, sungguhpun Tentera Jepun bermaharajalela dan berbuat sesuka
hati mereka dengan merampas harta dan barang-barang seperti padi, buah kelapa,
serta membunuh orang-orang Cina, dan lain-lain, tetapi setakat yang dilaporkan
tiada berlaku perbuatan kejam seperi memperkosa kaum wanita, membunuh,
melambung anak-anak kecil, dan ditadahkan dengan benet senapang, serta
perbuatan kejam yang lain. Perkara ini tidak berlaku disebabkan kebijaksanaan
Penghulu Kassim, Tok Empat Abu Samah, dan Ketua Bodencho Jepun Mat Akil bin Teh
yang pandai mengambil hati Ketua Tentera Jepun di Mukim Pelangai. Oleh itu,
tiadalah berlaku pembunuhan terhadap orang Melayu di Mukim Pelangai oleh
Tentera Jepun kecuali beberapa orang Cina ditembak kerana disyaki bersuhabat
dengan komunis.
Di Mukim Pelangai seperti juga di
tempat-tempat lain di Pahang, dan Tanah Melayu amnya adalah zaman yang penuh
penderitaan dan pahit-gretir yang sukar dibayangkan. Makanan dan pakaian amat sukar diperolehi
ketika itu. Rakyat-jelata terpaksa bergantung hidup dengan catuan makanan
seperti ubi kayu, ubi gadung, pisang, dan sagu menggantikan beras yang sukar
diperolehi.[14] Jika
berlaku kematian, tekpaksa jenazah dikapankan dengan tikar mengkuang kerana
sukar untuk mendapatkan kain kapan.[15]
Meskipun begitu, secara umum, penududuk Mukim Pelangai terlepas dari siksaan Tentera Jepun,
tidak seperti yang berlaku di Lipis, dan
tempat-tempat lain di Pahang.
Sewaktu Tentera Jepun
menyerah kalah kepada pihak Berikat, Tentera Jepun di Mukim Pelangai telah
dijadikan “tawanan perang” kepada Tentera British, dan semua mereka ditempatkan
di Kg. Jawi-Jawi. Pada masa itu, Tentera
Jepun yang ditawan telah dikerah menebas hutan tebal untuk membuat jalan ke
Paya Pelangai.[16]
[1] Wawancara penulis
dengan Sarjan Ibrahim bin Ali (No.32132), Ketua Balai Polis Mancis (Bentong)
pada 29 Januari, 1987.
[2] Ibid.
[3] Ibid.
[4] Ibid.
[5] Ibid.
[6] Wawancara penulis
dengan Hj. Abd Rahman bin Lisut, 63 tahun, pesara SC (Special Contable) 1945-1960 di Kg. Bukit
Gajah, Pelangai (Bentong, Pahang) pada 29 Januari 1987.
[7] Ibid.
[8] Ibid.
[9] Ibid.
[10] Wawancara penulis
dengan En. Said Awang bin Awang Yaki, 73 tahun, petani beralamat Kg. Bukit Gajah,
Pelangai (Bentong, Pahang), dan Hj. Bahaman Ibrahim, 82 tahun, Bekas Polis
Jepun (1942-1945) & Bekas Ketua Kampung Pelangai (1945) beralamat Kg.
Baris, Pelangai (Bentong, Pahang) pada 31 Januari, 1987. Mereka pernah belajar
Bahasa Jepun sewaktu era pmerintahan Jepun di Tanah Melayu (1942-1945).
[11] Buruh
Keretapi Maut di Burma (Dari Pelangai) :
Abd Samad bin Awang Yaki, Mohd
Lasim bin Abd Ghani, Sudin bin Abas, Lazim bin Awang, Yaakub bin Awang Derus,
Mat Ali bin Gendut, dan Harun bin Samah,
[12] Hj. Abd Rahman bin Lisut., op. cit.
[13] Wawancara penulis
dengan Puan Mandak bt. Jaafar, 73 tahun (isteri Ketua Bodencho Jepun, Mat Akil
bin Teh), dan Puan Jaepah Mat Akil, 53 tahun, anak allahyarham Mat Akil bin Teh
(Ketua Bodencho Jepun di Pelangai) pada 31 Januari, 1987.
[14] Wawancara penulis dengan Hj. Bahaman bin
Ibrahim, Hj. Abd Rahman Lisut, En. Said Awang Yaki, dan Puan Jaepah Mat Akil
pada 1 Januari, 1987.
[15] Ibid.
[16] Hingga sekarang, jalan ini dikenali oleh
penduduk Pelangai sebagai , “Jalan Jepun” yang menghubungkan Pelangai dan FELDA
Chemoimoi.
Sumber Rujukan :
Sumber Rujukan :
Wawancara penulis dengan Sarjan Ibrahim bin Ali (No.32132), Ketua Balai Polis Mancis (Bentong) pada 29 Januari, 1987
Wawancara penulis dengan Hj. Abd Rahman bin Lisut, 63 tahun, pesara SC (Special Contable) 1945-1960 di Kg. Bukit Gajah, Pelangai (Bentong, Pahang) pada 29 Januari 1987.
Wawancara penulis dengan En. Said Awang bin Awang Yaki, 73 tahun, petani beralamat Kg. Bukit Gajah, Pelangai (Bentong, Pahang), dan Hj. Bahaman Ibrahim, 82 tahun, Bekas Polis Jepun (1942-1945) & Bekas Ketua Kampung Pelangai (1945) beralamat Kg. Baris, Pelangai (Bentong, Pahang) pada 31 Januari, 1987.
Wawancara penulis dengan Puan Mandak bt. Jaafar, 73 tahun (isteri Ketua Bodencho Jepun, Mat Akil bin Teh), dan Puan Jaepah Mat Akil, 53 tahun, anak allahyarham Mat Akil bin Teh (Ketua Bodencho Jepun di Pelangai) pada 31 Januari, 1987.
disebalik kekejam Jepun memberi impak yang positif kepada semangat kemerdekaan orang Melayu diPahang,orang Pahang membuat perbagai alternatif untuk menjadi kehidupan seharian dan data-data yang saya kaji British lebih ramai membunuh orang Melayu,Cina dan India dimasa drarurat berbanding dibunuh oleh Jepun.Sila lihat kajian saya "Pendudukan Jepun DiPahang: Satu Dimensi Baru ".
ReplyDeletediharap dapat dibetul kan...sekiranya Penghulu Kassim yg dimaksudkan adalah Penghulu Mukim Pelangai yang pertama..maka nama arwah atok saya yang sebenar adalah Kassim Bin Othman dan bukan Bin Abdullah. Abdullah adalah anak beliau yg juga merupakan penghulu mukin pelangai selepas zaman beliau
ReplyDeleteSalam. Terima kasih kepada komentar anda mengenai Penghulu Kassim. Sila hubungi EN BAHASAN HJ AB RAHMAN - penulis artikel ini di HP : 014-523 9726. Tq
ReplyDelete