Penulis :
Bahasan Hj Ab. Rahman (rozitakrystal@gmail.com)
(Penolong Setiausaha)
(Penolong Setiausaha)
Persatuan Sejarah Malaysia Cawangan Pahang (PSMCP)
Secara langsung atau tidak
lansung, Nasionalisme Melayu yang
lebih terancang dan tersusun telah digerakkan oleh dua senario yang berlaku di Semenanjung Tanah Melayu meskipun
kemunculan nasionalisme tersebut agak lewat.
Pertama, Kesatuan Melayu Singapura (KMS - 1926),
gerakan separa politik orang Melayu pertama yang dipelopori oleh Mohd Eunos bin Abdullah (Pengarang Lembaga Melayu) dan beberapa orang pemimpin
belia Melayu Singapura seperti Dr. Abdul
Samad (Doktor Melayu Pertama) dan Tengku
Abdul Kadir ditubuhkan di Tanah
Melayu.[1]
Persatuan Melayu yang misinya memperjuangkan kedudukan orang Melayu ini
amat mustahak ditubuhkan ketika itu memandangkan Persekutuan Islam Singapura (PIS) yang dipelopori oleh orang Arab
dan Jawi Peranakan sebelum ini ternyata tidak begitu berkesan membela kebajikan
orang Melayu.[2]
Kedua, kelembaban ekonomi (1929-1930) dan kegiatan politik orang Cina,
terutamanya tuntutan yang dibuat oleh wakil-wakil bukan Melayu dalam Majlis
Mesyuarat Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (NNB – Perak, Selangor, Negeri
Sembilan dan Pahang), dan Negeri-Negeri Selat (NNS – Pulau Pinang, Melaka dan
Singapura) mendesak orang-orang Melayu
(Bumiputera) di Semenanjung Tanah Melayu untuk mencari jalan yang lebih berkesan untuk
mewujudkan ”perpaduan”[3] yang lebih erat dan kukuh. Keberhasilan perjuangan KMS di Singapura itu,
dan kegiatan politik Cina yang begitu menyerlah ternyata telah memberi ilham kepada para pemimpin Melayu di
negeri-negeri lain di Tanah Melayu, termasuk Pahang untuk membentuk “Pertubuhan
Melayu” sebagai alat untuk memperjuangkan kepentingan orang Melayu.
Di Pahang misalnya, sekumpulan cerdik pandai Melayu telah menyedari betapa perlunya
diwujudkan satu bentuk Permuafakatan
Melayu bagi mencetuskan buah fikiran baru sekaligus menjaga kebajikan dan
menyelesaikan kemelut kehidupan yang dialami oleh orang-orang Melayu ketika itu,
terutama kedaifan dalam bidang sosio-ekonomi dan pendidikan. Kesedaran inilah
akhirnya membawa kepada satu perjumpaan dan perbincangan tidak rasmi di
kalangan beberapa orang pemimpin di Pahang Barat ketika itu[4]
seperti Dato’ Hussein bin Mohd Taib
(Pegawai Daerah Bentong), Imam Mohd Kawi
bin Imam Manja (Imam Masjid Jamek Kuala Lipis), Wan Ibrahim Dato’ Wan Tanjung
(Penghulu Mukim Kuala Lipis), Khatib Din
(Jabatan Ukur Raub), Muhamad bin Baginda
Besar@Muhamad 3B (Bentong), Raja
Kamaruzzaman (Penolong Pegawai Daerah Raub), dan Awang Zakaria bin Abdul Kadir (Pemungut Hasil Tanah Lipis). Pegawai-Pegawai Kerajaan Kolonial
British ini sering bertemu di Kuala Lipis kerana ketika itu Kuala Lipis menjadi
Pusat Pentadbiran Utama Kerajaan British, dan Ibu Negeri Pahang (1890-1955).
Selaku Orang Besar Berempat Pahang yang masih
terikat dengan sistem politik tradisional, Dato’
Orang Kaya Indera Shahbandar Hussein
bin Mohd Taib telah memaklumkan cadangan Permuafakatan Melayu itu terlebih
dahulu kepada KDYMM Sultan Sir Abu Bakar
Ri’ayatuddin Al-Muadzam Shah ibni Al-Marhum Sultan Abdullah Al-Mu’tassim Billah
(Sultan Pahang IV, 1932-1974) untuk mendapat nasihat dan perkenan baginda. Setelah mendapat perkenan Tuanku
Sultan, maka nekadlah para Pemimpin Melayu itu merealisasikan hasrat mereka
untuk mewujudkan permuafakatan yang lebih formal sifatnya bagi masyarakat
Melayu ketika itu dalam bentuk pertubuhan. Hasilnya zahirlah sebuah Pertubuhan
Melayu yang terawal di Negeri Pahang dengan nama PERSATUAN MELAYU PAHANG (PMP)
pada 20 Mac, 1938 berpusat di Kuala
Lipis.[5] Usaha untuk mewujudkan satu Pertubuhan
Melayu seperti PMP meskipun tidak menyeluruh, tetapi mendapat sokongan
sebahagian besar orang Melayu Pahang. Fungsi utama PMP pada peringkat awal
ialah untuk membela nasib orang Melayu yang amat lemah ketika itu, dan
menyatukan orang Melayu Pahang di bawah satu organisasi yang lebih tersusun.
Gagasan cerdik
pandai ini dapat dianggap satu “turning
point” ke arah merintis kesedaran nasionalisme di kalangan masyarakat Melayu
Pahang. Dalam kes ini, apa yang cukup
menarik ialah perintis kesedaran nasionalisme ini mula dicetuskan oleh Cendekiawan Melayu Pahang Barat (Kuala
Lipis, Raub, Bentong, dan Cameron Highlands), dan bukan dari Pahang Tengah
(Temerloh dan Cenor) atau juga dari Pahang Timur (Kuantan, Pekan dan Rompin). Berita gagasan penajaan PMP di Pahang Barat
ini rupanya telah menarik perhatian YM
Tengku Muhammad ibni Sultan Ahmad Al-Muadzam Syah[6]
(Pahang) yang baru sahaja meninggalkan jawatannya sebagai “Assistant
Commisioner of Police” (ACP) di Terengganu, dan ketika itu beliau telah kembali
tinggal di Pekan (Bandar Diraja). Beliau
merupakan satu-satunya elit bangsawan Pahang Timur ketika itu yang kelihatan
mempunyai kesedaran nasionalisme yang cukup tinggi. Sebagai menunjukkan
semangat nasionalisme YM Tengku Muhammad terhadap gagasan PMP itu, beliau telah
menzahirkannya secara terang-terangan dalam Akhbar Majlis.[7]
Sejurus penyebaran
berita mengenai sokongan YM Tengku Muhammad itu, beberapa orang bangsawan di
Pekan pula dikatakan sedang berkira-kira untuk menaja satu lagi Pertubuhan
Melayu yang mempunyai misi yang hampir sama, tetapi tenyata gagasan ini tidak
dapat direalisasikan.[8] Kegagalan
penajaan Pertubuhan Melayu di Pahang Timur itu dikatakan kemungkinan besar
bukan sahaja disebabkan penerajunya terdiri daripada pemimpin yang kurang
berwibawa, tetapi mereka sendiri tidak begitu memahami aspirasi nasionalisme
dalam erti kata yang sebenar. Gagasan
penajaan pertubuhan itu dipercayai juga didalangi oleh pihak Kerajaan Kolonial
British ketika itu yang cuba menggunakan golongan elit Istana Pahang untuk
menggagalkan PMP tajaan rakyat di Pahang Barat itu.[9]
Sokongan golongan
elit Istana Pahang seperti yang ditunjukkan oleh YM Tengku Muhammad itu telah
memberi perangsang yang cukup kuat untuk mempercepatkan pelancaran penubuhan
itu. Satu tarikh yang sesuai telah difikirkan dan dipilih untuk mengadakan
Mesyuarat Agung Penubuhan PMP. Akhirnya,
setelah mendapat perkenan DYMM Sultan
Sir Abu Bakar Ri’ayatuddin Al-Muadzam Shah ibni Al-Marhum Sultan Abdullah
Al-Mu’tassim Billah, dan juga kesediaan YM Tengku Muhammad untuk hadir,
maka akhirnya tarikh 29 Mei, 1939[10] telah
dipersetujui bagi mengadakan Mesyuarat
Agung Penubuhan, dan tempat mesyuarat juga telah ditetapkan di Sekolah Melayu Batu Kurap,[11]
Kuala Lipis (Pahang).
Mesyuarat Agung Penubuhan PMP ini dianggap signifikan
dalam Sejarah Pahang kerana inilah julung-julung kali sebuah Pertubuhan Melayu diwujudkan di Negeri Melayu itu sebagai wadah untuk
berkumpul, memikir, membahas, dan menyelesaikan permasalahan masyarakat Melayu
Pahang dalam era British.[12]
Meskipun ketika itu misi pertubuhan seperti PMP masih berlandaskan “menjaga kebajikan” dan “memberi kesedaran” terhadap kedudukan
dan futuristik orang-orang Melayu, dan bukan sebagai sebuah pertubuhan politik,
tetapi dari segi pemahaman dan semangat, perhimpunan Melayu di Pahang itu sudah
memperlihatkan permulaan kepada kesedaran gerakan
nasionalisme Melayu di Pahang.
Dalam Mesyuarat Agung Penubuhan PMP yang dihadiri oleh 66 orang perwakilan
seluruh Pahang[13]
itu, semua perwakilan mengambil pendirian bersetuju memilih barisan kepimpinan
PMP, iaitu : YM Tengku Muhammad ibni
al-marhum Sultan Ahmad al-Muadzam
Shah (Tengku Panglima Perang – Pengerusi),
Dato’ Hussein bin Mohd Taib (Orang
Kaya Indera Shahbandar Pahang – Naib
Pengerusi), Awang Zakaria bin Abdul Kadir – Penolong Pemungut Hasil Tanah Lipis
- Setiausaha),
Imam Mohd Kawi (Imam Masjid Jamek
Bandar Lipis - Penolong Setiausaha),
Salleh Hussien (Guru Sekolah
Inggeris Clifford – Bendahari), dan
Ahli Jawatankuasa : Wan Ibrahim Dato’ OKIMPJ
Wan Tanjung (Penghulu Mukim Kuala Lipis), Muhamad bin Baginda Besar@Muhamad 3B (Bentong), Ustaz Mokhtar Hj. Daud (Pekan), Abdul Rahman Talib (Temerloh), dan Salahudin Awang Pekan (Cenor).
Pergerakan PMP
agak terbatas kerana perhubungan yang sukar di samping barisan kepimpinannya
tinggal di daerah yang berlainan dan berjauhan antara satu dengan lain.
Umumnya, tidak banyak kemajuan yang dicapai oleh PMP. Meskipun begitu, PMP yang
bergerak secara terbatas dan tidak begitu terbuka selama 3 tahun (1939-1941),
mempunyai keahlian tidak melebihi 2,000 orang seluruh Pahang seperti yang
terdapat dalam Fail Bendahari PMP 1938-1941.[14] Ahli-ahli
PMP kebanyakannya terdiri daripada pegawai-pegawai kerajaan yang bertugas di
Kuala Lipis dan Temerloh di samping mereka yang bertugas di Bentong, Raub dan
Pekan. Persatuan ini boleh dikatakan tidak berminat untuk mendapatkan keahlian
di kalangan kaum tani atau rakyat biasa.
Keahlian
PMP 1938-1941
Kawasan
|
1938
|
1939
|
1940
|
1941
|
Kuala
Lipis
|
32
|
160
|
333
|
518
|
Temerloh
|
124
|
407
|
503
|
648
|
Bentong
|
52
|
101
|
108
|
129
|
Raub
|
41
|
126
|
140
|
147
|
Pekan
|
08
|
38
|
56
|
63
|
Kuantan
|
02
|
60
|
-
|
-
|
Sumber : Fail Bendahari
PMP 1938-1941[15]
Ketika PMP
ditubuhkan, masyarakat Pahang sudah berubah menjadi masyarakat majmuk kerana
penduduknya yang berjumlah kira-kira 199,487 orang (1938), seramai 77,896 atau
sekitar 40% adalah bangsa asing.[16]
Di kalangan bangsa asing ini, kaum Cina dan India merupakan jumlah yang
terbesar. Kehadiran bangsa asing yang begitu ramai di Pahang amat
mengkhuatirkan dan dianggap mengancam kedudukan orang Melayu. Dato’ Hussein Mohd Taib juga cuba membendung pengaruh
Kesatuan Melayu Muda (KMM) yang
ditubuhkan pada tahun 1938 di Kuala Lumpur itu berkembang di Pahang. Ibrahim
Yaakub putera kelahiran Kertau (Temerloh) yang menjadi peneraju KMM ketika itu
meskipun cuba untuk memperluaskan pengaruh KMM ke dalam PMP melalui rakannya
Abdul Rahman Talib (wakil PMP di Temerloh), tetapi rancangan ini tidak berjaya
kerana KMM mempunyai misi yang berbeza[17],
yakni perjuangan menentang pemerintahan kolonial British dan menyokong politik
kemerdekaan bersama Indonesia. Malahan, setelah pengaruh KMM dapat dihidu oleh Kerajaan
Kolonial British, ramai Pemimpin KMM telah berjaya ditangkap termasuk, pemimpin
utamanya Ibrahim Yaakub.
Misi PMP ialah
mmpertahankan kepentingan orang Melayu dengan cara menunjukkan taat setia dan
bekerjasama dengan Kerajaan Kolonial British, bukan menentangnya. Fenoemna ini dapat diperhatikan dalam ucapan
yang agak tegas oleh YM Tengku Mahmud Sultan Ahmad Al-Muadzam Syah dalam
Mesyuarat AJK Bil. 4 PMP pada 29 Mei, 1939.[18]
Kita jangan
salah faham di atas tujuan persatuan kita ini bahawa persatuan kita hendak
melawan atau menderhaka kepada kerajaan, melainkan hendak bekerjasama,
menyambungkan pelajaran belia-belia Melayu yang berkelayakan, dan menambah ahli
sehingga lima enam ribu supaya dapat diiktiraf kerajaan.
(Utusan
Melayu, 1 Jun 1939).
Sejak kemunculan PMP (1938) sebagai sebuah
Persatuan Melayu yang lebih tersusun, maka muncullah beberapa Persatuan Melayu
di negeri-negeri lain di Tanah Melayu. Kewujudan
dan kesepakatann di kalangan Persatuan-Persatuan Melayu inilah akhirnya
mengimplikasikan beberapa siri Perhimpunan
Melayu di Semenanjung Tanah Melayu.[19]
Kongres
Persatuan Melayu Semenanjung (1) telah diadakan dalam bulan Ogos 1939 bertempat di Kelab Sultan Sulaiman. Kongres Persatuan
Melayu Semenanjung (2) telah diadakan di Rumah Persatuan Melayu Singapura pada 25-26 Disember, 1940. Dalam
Kongres Persatuan Melayu Semenanjung
(2) ini, PMP telah diwakili oleh Muhamad bin Baginda Besar@Muhamad 3B dan Mohd
Taha bin Setia Raja. Beberapa
resolusi telah dicapai dalam Kongres (1) dan (2) yang menyentuh masa depan
orang Melayu di Semenanjung Tanah Melayu.
Sebagaimana
Persatuan Melayu Negeri-Negeri yang lain, PMP tidak berfungsi pada awal
pendudukan Jepun (1941), dan sepanjang tempoh pemerintahan Jepun, kebanyakan
pemimpinnya tidak dapat memainkan peranan yang akitif dalam politik.[20]
Begitu juga, dengan Persatuan Melayu yang wujud di negeri-negeri di seluruh
Semenanjung Tanah Melayu, termasuk Singapura ketika itu tidak dapat bergerak
cergas dan nyata. Namun demikian, Persatuan-Persatuan Melayu ini kembali aktif
sesudah Perang Dunia II (1945) tamat, dan setelah Jepun di Tanah Melayu
menyerah kalah, dan menamatkan pemerintahan mereka.
Namun begitu,
selepas pendudukan Jepun (1945), PMP kembali bergerak aktif dengan kemunculan
pemimpin-pemimpin Melayu yang sudah mula membicarakan hal-ehwal politik tanah
air. Ketika itu, para pemimpin PMP dan pegawai-pegawai kerajaan yang agak
menonjol seperti Dato’ Hussein Mohd Taib,
Wan Abd Aziz, Osman Taat, Yassin Salleh,
Awang Ngah Tok Muda Hj. Ibrahim Mohd
Tahir, Hj. Muhammad, Umar Ismail, Mohd Nor Zabidin, Awang
Zakaria, Muhammad 3B, Cikgu Abdullah Akil, dan lain-lain.[21]
Berbanding PMP di
daerah lain, PMP Cawangan Temerloh
merupakan cawangan yang bergiat lebih aktif, dan menyerlah. PMP Temerloh mempunyai dua kelompok yang
berbeza haluan, yakni haluan kanan (pro-British), dan haluan kiri (anti-British). Pemuda
Melayu di bawah pimpinan Kamaruzzaman Teh, dan ahli jawatankuasa seperti
Mohd Taib Salleh (S. Romai Noor), Yusuf Salleh, Ahmad Salleh, dan Jaafar
Hussin merupakan kumpulan berhaluan kanan pro-British, dan mereka ini
sering berkumpul di Gedung Yahya Mohd
Seh (Temerloh).[22]
Kumpulan ini meskipun sudah mempunyai kesedaran politik, tetapi perbincangan
mereka banyak berkisar soal kedudukan, pangkat dan gaji. Manakala, kumpulan
berhaluan kiri anti-British dibarisi beberapa nama seperti Manap Jepun@Manap Siwang, Kamaruddin
Muhamad (Kris Mas), Mualim Abdul
Ghafar, Mualaim Jailani, Pak Tuasin, dan Ustaz Ismail Tekan (Indonesia). Kebanyakan mereka ini bekerja
sendiri, berniaga, guru dan guru agama, dan sebahagian besar mereka ini ahli
Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM).
Mereka ini sering berkumpul di Kedai
Agus Salim (Temerloh), dan banyak membicarakan soal nasib bangsa Melayu,
dan masa depan tanah air.
Kamaruzzaman
Teh
yang memimpin Pemuda Melayu PMP Cawangan Temerloh telah berjaya menyusun dan
menyatukan Pemuda Melayu sebagai satu kelompok yang kuat. Pengalamannya sebagai
pejuang Gerila Malayan Peoples Anti-Japanese Army (MPAJA), dan kematangan
fikirannya membolehkan beliau memainkan peranan sebagai seorang pemimpin yang
berpengaruh. Di antara kegiatan Pemuda Melayu Temerloh ini antara lain kejayaan
mereka menganjurkan pertunjukan sandiawara sebagai wadah perjuangan politik,
terutama untuk menerangkan isu-isu semasa politik. Tiga orang Pemuda Melayu Temerloh yang
menjadi tenaga penggerak pertunjukan sandiwara ini ialah Idris Hj. Abd Rahman (adik sepupu Ishak Hj. Muhamad@Pak Sako, Yusuf Salleh, dan S. Roomai Noor.[23]
Sesudah penamatan
pendudukan Jepun (1945) juga telah menyedarkan orang-orang Melayu di seluruh
Tanah Melayu betapa mereka memerlukan sebuah Pertubuhan Melayu yang lebih besar dan kuat. Lanjutan daripada
kesedaran ini, maka satu Perhimpunan
Orang Melayu yang lebih dikenali
sebagai Kongres Pertama (1-4 Mac,
1946) di Kuala Lumpur, dan Kongres Kedua
(11-12 Mei, 1946) di Johor Baru memperlihatkan penyertaan yang begitu
banyak Pertubuhan Melayu seluruh Tanah Melayu.
PMP yang agak aktif ketika itu
tidak terkecuali turut menyertai Kongres Melayu ini. Keputusan yang amat
penting dan amat relevan yang dibuat oleh Kongres
Kedua itu adalah mengenai persetujuan
semua Persatuan Melayu di negeri-negeri untuk menubuhkan satu Pertubuhan Melayu yang dikenali sebagai
PERTUBUHAN KEBANGSAAN MELAYU BERSATU atau dalam Bahasa Inggeris
disebut “UNITED MALAYS NATIONAL ORGANISATION” (UMNO). Gagasan
penubuhan UMNO ini telah meningkatkan keupayaan Pertubuhan Melayu ini dari segi
jumlah pertubuhan yang bergabung, penyertaan individu, kemunculan lebih ramai
pemimpin muda Melayu, dan juga cadangan-cadangan yang konstruktif daripada
pelbagai sudut demi kemajuan bangsa, agama, dan negara. Fokus utama perjungan UMNO ketika awal
penubuhan ialah membela nasib Bangsa Melayu, mempertahankan Agama Islam, menentang
Malayan Union, dan menuntut kemerdekaan Tanah Melayu.
Dalam Kongres Persatuan Melayu (3) yang telah
diadakan di Johor Bahru (Johor) pada 11-12
Mei, 1946 misalnya, kongres
bukan sahaja telah membuat keputusan menubuhkan sebuah Pertubuhan Melayu di
peringkat nasional yang dikenali sebagai PERTUBUHAN
KEBANGSAAN MELAYU BERSATU
(PERKEMBAR), dan kemudiannya diubah kepada UNITED MALAYS NATIONAL ORGANISATION
atau UMNO, tetapi mengesyorkan
Persatuan-Persatuan Melayu di negeri-negeri dijadikan UMNO NEGERI.
Dalam
konteks Pahang, Yang Dipertua PMP ketika itu, Dato’ Hussein bin Mohd Taib
(Orang Kaya Indera Shahbandar Pahang) telah mendapat perkenan daripada KDYMM
Sultan Abu Bakar (Sultan Pahang) terlebih dahulu untuk membubarkan PMP. Setelah mendapat perkenan Baginda, lalu PMP
dengan rasminya dibubarkan dalam tahun 1947, dan nama PMP digantikan dengan
nama UMNO. Akhirnya, meskipun
mengalami beberapa kekangan dan kesukaran, UMNO
NEGERI PAHANG telah dapat ditubuhkan dengan rasmi pada 27 Februari, 1947 di mana Ibu Pejabat terawalnya bertempat di Bentong, Pahang.[24]
Senario ketika mana UMNO NEGERI ditubuhkan, ada beberapa orang bekas pemimpin
utama PMP yang berhaluan kiri telah mengambil pendirian tidak menyertai UMNO.
Meskipun UMNO di
peringkat nasional telah dapat ditubuhkan (1946), tetapi keahlian UMNO di
seluruh negeri di Tanah Melayu tidak dapat disegerakan atas pelbagai kesukaran
seperti kemudahan perhubungan yang amat terbatas, kesedaran nasionalisme yang
masih rendah di kalangan orang Melayu, kekurangan pemimpin di peringkat negeri
dan daerah, serta keterbatasan kewangan.
Pilihan yang ada bagi UMNO yang baru ditubuhkan itu adalah untuk
bekerjasama dan bergabung dengan Persatuan-Persatuan
Melayu di negeri-negeri, serta pertubuhan-pertubuhan bersifat politik yang
baru muncul. Setiap kali UMNO mengadakan
Mesyuarat Agung Tahunan, semua Persatuan Melyu di negeri-negeri akan menghantar
perwakilan masing-masing. PMP tidak ketinggalan turut serta dalam Mesyuarat
Agung UMNO ini, dan menghantar beberapa orang perwakilan. Misalnya, Mesyuarat Agung UMNO
pada 1-2 Mac 1947 di Seremban, PMP telah menghantar Osman Taat dan Awang Abdul
Kadir sebagai perwakilan. Sehubungan itu, Persatuan-Persatuan Melayu di
negeri-negeri tanpa mengira waktu telah mengemukakan syor-syor kepada pihak
UMNO tentang isu-isu politik yang membabitkan kepentingan orang Melayu, dan
juga masa depan negara. Misalnya, PMP pernah mengesyorkan kepada UMNO pada 24
April, 1947 mengenai betapa pentingnya UMNO memberi perhatian dan mengambil
tindakan serius terhadap status “Tanah
Simpanan Melayu”, dan member keutamaan “Pendidikan”
kepada anak watan.
Penubuhan UMNO 1946 itu sebenarnya amatlah
dihargai, dan mendapat sambutan yang baik di kalangan masyarakat Melayu di
seluruh Tanah Melayu kerana entiti politik ini tentunya berupaya menyatukan
semua orang Melayu, dan menjadi Pertubuhan Melayu yang kuat dan lebih tersusun.
Sambutan yang menggalakkan di kalangan masyarakat Melayu terhadap UMNO 1946 itu
menyebabkan para pemimpin badan politik ini bekerja kuat mengatur strategi dan
memberi penerangan tentang perkembangan dan halatuju parti politik itu dari
semasa ke semasa. Dalam Perhimpunan
Agung UMNO yang diadakan pada 23-24
April, 1948 di Pulau Pinang misalnya, UMNO mengambil pendirian bahawa UMNO NEGERI hendaklah diwujudkan di
setiap negeri di Tanah Melayu. PMP
ketika itu memberi kepercayaan kepada Dato’
Hussein Mohd Taib (Orang Kaya Indera Shahbandar Pahang - Pengerusi), dan Mohamad Jusoh (Setiausaha) untuk hadir
dalam Perhimpunan Agung itu. Keputusan ini mengimplikasikan ahli-ahli UMNO di
negeri-negeri seluruh Tanah Melayu perlu didaftarkan semula, dan
Persatuan-Persatuan Melayu yang wujud di negeri-negeri ditukar namanya kepada UMNO NEGERI.
Susulan keputusan
Mesyuarat Agung UMNO di Pulau Pinang itu, maka para pemimpin Pahang yang
kebanyakannya menjadi pemimpin PMP ketika itu telah bersedia membubarkan PMP,
dan menggantikannya dengan nama baru, iaitu UMNO NEGERI PAHANG. Akhirnya,
UMNO NEGERI PAHANG yang dihasratkan itu
dapat ditubuhkan dalam tahun 1948 juga berpusat di Temerloh. Namun begitu,
dalam perkembangan yang lain sebahagian pemimpin PMP berhaluan kiri yang tidak
bersetuju PMP dimansuhkan dan ahlinya diserap menjadi ahli UMNO, lalu mereka
membuat keputusan untuk berpecah dan meninggalkan UMNO NEGERI PAHANG. Bekas pemimpin PMP berhaluan kiri ini
kemudiannya meneruskan agenda politik masing-masing dengan menyertai
parti-parti politik berhaluan kiri
seperti Parti Rakyat Tanah Melayu, Angkatan Pemuda Insaf (API), Angkatan Wanita Sedar (AWAS), dan juga Parti Kebangsaan Melayu Malaya PKMM).
Dengan tertubuhnya
UMNO NEGERI PAHANG (1948) itu bukan sahaja membolehkan
fungsinya sebagai pertubuhan politik memainkan peranan lebih aktif di peringkat
negeri dan peringkat pusat, tetapi juga dapat memperluaskan strukturnya ke
peringkat bahagian dan cawangan secara berperingkat-peringkat. Di peringkat
negeri, UMNO NEGERI PAHANG tidak
ketinggalan menghantar perwakilannya ke Perhimpunan
Agung UMNO, dan membawa usul-usul penting yang berkaitan dengan masa depan
bangsa, agama, dan negara. Selanjutnya, dalam Perhimpunan Agung UMNO pada 28-29
Mei, 1949 di Arau, Perlis, Perlembagaan UMNO telah diluluskan oleh
semua perwakilan.[25] UMNO
NEGERI PAHANG tidak terkecuali menyertai perhimpunan ini dengan menghantar Mohd
Sulong, Mohd Ali dan Tengku Abdul Majid sebagai perwakilan.
Justeru, dalam
konteks pembangunan politik Pahang, sumbangan PERSATUAN MELAYU PAHANG (PMP) amat besar, terutama menzahirkan
entiti politik yang kemudiannya mengasaskan UMNO NEGERI PAHANG meskipun keahliannya amat terbatas, dan tidak
menyeluruh pada tahap pengasasannya.
UMNO NEGERI PAHANG prakemerdekaan masih belum utuh kerana pelbagai
kekangan dan kewujudan dua golongan nasionalis yang berbeza haluan perjuangan,
yakni golongan berhaluan kanan seperti Dato’
Abdul Razak Hussein yang cenderung berkompromi dengan Kerajaan British,
manakala golongan berhaluan kiri seperti Ibrahim
Hj. Yaakub menolak kompromi
dengan Kerajaan British.
[1] Ruslan Zainuddin (2003), Sejarah Malaysia,
Shah Alam : Fajar Bakti., hlm. 441.
[2] Ibid., hlm. 442 Salah satu kejayaan hasil perjuangan KMS, dan
dilayani oleh Kerajaan British ialah pemerolehan sebuah tanah kosong seluas 251
hektar di bahagian timur Singapura dibangunkan sebagai sebuah Kampung Melayu
[3] Prof. Khoo Kay Kim, “Suasana politik di Tanah
Melayu Perang Dunia II”, dlm. Malaysia : Sejarah dan Proses Pembangunan, Kuala
Lumpur : Persatuan Sejarah Malaysia, hlm. 188.
[4] Wawancara penulis
dengan YH Datuk Mohd Khairuddin bin Mohd Kawi, bekas Speaker Dewan Undangan
Pahang dan ahli politik veteran Pahang kelahiran Kg. Jampong (Kuala Lanar),
Kuala Lipis pada 22 Januari, 2010 di kediaman beliau di Pondok Damai Budiman,
No. 379, Jalan Dato’ Kurnia Budiman, Kg. Melayu, 27000 Jerantut, Pahang Darul
Makmur. Jawatan Politik : ADUN Kuala
Lipis Barat Daya (1955-1959 – Pilihanraya Pertama), ADUN Tanjung Besar
(1959-1964 – Pilihanraya Kedua), ADUN Tanjung Besar (1965-1969 – Pilihanraya
Ketiga), ADUN Jerantut (1969-1974 – Pilihanraya Keempat), dan ADUN Jenderak (1974-1978 – Pilihanraya
Kelima).
[5] Silawatan, “Persatuan Melayu SeMalaya”, dlm.
Akhbar Majlis, 25 Ogos, 1937, hlm. 4
[6] Tengku Panglima Perang (Kerabat Bergelar Pahang)
[7] Datuk Mohd Khairuddin Mohd Kawi, op. cit.
[8] Ibid.
[9] Ibid.
[10] Mengikut YH Datuk
Mohd Khairuddin bin Mohd Kawi, tarikh ini diambil sempena hari keputeraan
al-marhum Sultan Abu Bakar (Sultan Pahang).
[11] Sekolah Melayu
Batu Kurap (Murid Perempuan Sahaja) ditutup akhir tahun 1938, dan muridnya
dipindah ke sekolah yang baru, iaitu SK Wan Ibrahim (1939), dan lokasinya lebih
kurang 1 kilometer dari Bandar Kuala Lipis.
[12] Prof. Khoo Khay Kim, op. cit., hlm. 188
[13] Datuk Mohd Khairuddin Mohd Kawi, op. cit.
[14] Ibid.
[15] Fail Bendahari ini dikatakan berada dalam
simpanan Dato’ Abdul Malik bin Mahmud Baginda (Exco Kerajaan Negeri Pahang 1978
– Kg. Sungai Marong, Bentong, Pahang).
[16] Prof. Madya Dr.
Mohamed Salleh Lamry (2002), Gerakan Politik Kiri Di Temerloh, Pahang
1945-1960, Bangi : Universiti Kebangsaan
(UKM). Arkib Negara Kuala Lumpur.
[17] Datuk Mohd Khairuddin Kawi. op.cit.
[18] Prof. Madya Dr. Mohamed Salleh Lamry., op.cit.
[19] Mohd Salleh
Yaakub (1979), Perkembangan Gerakan Politik Kiri Melayu di Pahang 1945-1948,
Tesis Jabatan Sejarah (Universiti Malaya) (unpublished).
[20] Ibid.
[21] Jaafar Hussein (1989), Kebenaran (Memoir),
Kuala Lumpur : Dewan Bahasa & Pustaka,
hlm.14.
[22] Ibid.
[23] Ibid., hlm. 16
[24] Ibid.,
hlm 59-64
[25] Ibrahim Mahmood
((1981), Sejarah Perjuangan Bangsa Melayu, Kuala Lumpur : Pustaka Antara., hlm.
184-193
Sumber :
Fail Bendahari PMP (1938-1941) dalam simpanan Dato’ Abdul Malik bin Mahmud Baginda (Exco Kerajaan Negeri Pahang 1978 – Kg. Sungai Marong, Bentong, Pahang).
Mohd Salleh Yaakub (1979), Perkembangan Gerakan Politik Kiri Melayu di Pahang 1945-1948, Tesis Jabatan Sejarah, Universiti Malaya (unpublished).
Ibrahim Mahmood ((1981), Sejarah Perjuangan Bangsa Melayu, Kuala Lumpur : Pustaka Antara.
Jaafar Hussein (1989), Kebenaran (Memoir), Kuala Lumpur : Dewan Bahasa & Pustaka.
Rencana Pengarang, “Persatuan Melayu Pahang”, dlm. Warta Malaya, 22 Mac, 1939.
Ruslan Zainuddin (2003), Sejarah Malaysia, Shah Alam : Fajar Bakti.
Silawatan, “Persatuan Melayu SeMalaya”, dlm. Akhbar Majlis, 25 Ogos, 1937.
Prof. Khoo Kay Kim, “Suasana politik di Tanah Melayu Perang Dunia II”, dlm. Malaysia : Sejarah dan Proses Pembangunan, Kuala Lumpur : Persatuan Sejarah Malaysia.
Leong Yee Fong, “Permulaan Kesedaran Perburuhan Cina di Tanah Melayu”, dlm. Malaysia : Sejarah dan Proses Pembangunan, Kuala Lumur : Persatuan Sejarah Malaysia.
Wawancara penulis dengan YH Datuk Mohd Khairuddin bin Mohd Kawi, bekas Speaker Dewan Undangan Pahang dan ahli politik veteran Pahang kelahiran Kg. Jampong (Kuala Lanar), Kuala Lipis pada 22 Januari, 2010 di kediaman beliau di Pondok Damai Budiman, No. 379, Jalan Dato’ Kurnia Budiman, Kg. Melayu, 27000 Jerantut, Pahang Darul Makmur.